پمپ دوزینگ

 دوزینگ پمپ چیست | معرفی کامل پمپ تزریق مواد شیمیایی

تعریف دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ (Dosing Pump) یکی از انواع پمپ‌های صنعتی است که برای انتقال حجم دقیقی از یک مایع به درون فرایند یا سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع پمپ، از دسته پمپ‌های جابجایی مثبت بوده و توانایی تزریق مواد شیمیایی با دوز مشخص و دقت بالا را دارد. پمپ تزریق مواد شیمیایی به ‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند جریان یکنواخت، پایدار و قابل‌کنترلی از سیالات مختلف، از جمله اسیدها، بازها، مواد ضدعفونی‌کننده، کلر، مواد شوینده و محلول‌های شیمیایی دیگر را در بازه‌های زمانی مشخص و با فشار معین به سیستم وارد کند.

از آنجایی که دقت در مقدار تزریق مایع در بسیاری از صنایع اهمیت بالایی دارد، دوزینگ پمپ نقش کلیدی در بهینه ‌سازی مصرف مواد شیمیایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی فرایند ایفا می‌کند. این دستگاه یکی از اجزای حیاتی در خطوط تولید، سیستم‌های تصفیه آب، صنایع دارویی، غذایی، پتروشیمی، کشاورزی و نیروگاهی محسوب می‌شود.

انواع دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ‌ها با توجه به نوع طراحی، شیوه عملکرد و شرایط کاری، در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند. هر یک از این مدل‌ها برای کاربرد خاصی مناسب هستند و انتخاب صحیح آن‌ها نقش مهمی در بهره‌ وری سیستم ایفا می‌کند.

 • دوزینگ پمپ دیافراگمی

این نوع پمپ با استفاده از یک دیافراگم منعطف عمل می‌کند و به ‌دلیل عدم تماس مستقیم سیال با اجزای مکانیکی، برای تزریق مواد خورنده، سمی و خطرناک مانند اسیدها، کلر و مواد ضدعفونی‌کننده ایده ‌آل است. مقاومت بالا در برابر خوردگی و نشتی، از ویژگی‌های بارز این مدل است.

 • دوزینگ پمپ پیستونی

در این مدل، یک پیستون فلزی عملیات تزریق را انجام می‌دهد و به ‌همین دلیل برای کاربردهایی با فشار بالا مناسب است. دوزینگ پمپ پیستونی برای سیالات غیرفرسایشی که نیاز به دبی بالا یا فشار ثابت دارند، انتخابی دقیق و قابل‌اعتماد محسوب می‌شود.

 • دوزینگ پمپ سلونوئیدی

این پمپ با استفاده از میدان مغناطیسی تولیدشده توسط سلونوئید، دیافراگم را به حرکت در می‌آورد. دوزینگ پمپ سلونوئیدی ساختار ساده‌ ای دارد، اقتصادی است و معمولاً در سیستم‌های کوچک یا کم‌ فشار مانند تزریق مواد شیمیایی در استخرها یا سیستم‌های تصفیه خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 • دوزینگ پمپ موتوردار

در این مدل از یک موتور الکتریکی برای به حرکت درآوردن دیافراگم یا پیستون استفاده می‌شود. این پمپ‌ها دارای قابلیت تنظیم دستی یا اتوماتیک دبی و فشار هستند و برای کاربردهای صنعتی سنگین، خطوط تولید و سیستم‌های پیشرفته کنترل فرآیند بسیار مناسب‌اند.

کاربرد دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ‌ها یکی از تجهیزات کلیدی در صنایع مختلف به‌شمار می‌روند که نقش مهمی در بهینه‌سازی فرایندهای صنعتی، کنترل دقیق تزریق مواد و افزایش ایمنی سیستم‌ها ایفا می‌کنند. این پمپ‌ها با توانایی تزریق حجم دقیقی از مواد شیمیایی، در بسیاری از کاربردها ضروری هستند.

مهم‌ترین کاربردهای دوزینگ پمپ عبارت‌اند از:

 • صنایع تصفیه آب و فاضلاب

در تصفیه‌ خانه‌ها، دوزینگ پمپ‌ها برای تزریق مواد ضدعفونی ‌کننده مانند کلر، مواد منعقد کننده، آنتی ‌اسکالانت و تنظیم‌ کننده‌های pH استفاده می‌شوند. این عملیات باعث حذف آلودگی‌ها و بهینه‌سازی کیفیت آب می‌شود.

 • صنایع پتروشیمی و نفت و گاز

در فرآیندهای شیمیایی پیچیده این صنایع، دوزینگ پمپ‌ها به‌منظور تزریق دقیق مواد افزودنی، کاتالیزورها و ترکیبات خورنده استفاده می‌شوند. دقت بالا در این بخش‌ها از بروز حوادث صنعتی و خوردگی تجهیزات جلوگیری می‌کند.

 • صنایع داروسازی و بهداشتی

در تولید دارو و محصولات بهداشتی، دقت تزریق مواد اولیه اهمیت بالایی دارد. دوزینگ پمپ‌ها امکان کنترل دقیق بر دوز مواد فعال و ترکیبات حساس را فراهم می‌کنند.

 • صنایع غذایی و نوشیدنی

دوزینگ پمپ‌ها در این صنایع برای افزودن رنگ‌های خوراکی، اسانس‌ها، مواد نگهدارنده و طعم‌ دهنده‌ها با دقت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش مهمی در حفظ کیفیت محصولات دارند.

 • استخرها و مراکز آب‌درمانی

در سیستم‌های تصفیه استخر، از دوزینگ پمپ برای تنظیم دقیق میزان کلر و مواد ضد جلبک استفاده می‌شود تا کیفیت آب استخر در سطح ایمن و استاندارد باقی بماند.

 • کشاورزی و گلخانه‌ها

در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و هیدروپونیک، دوزینگ پمپ‌ها برای تزریق کود مایع، اسیدها و تنظیم‌کننده‌های pH استفاده می‌شوند و باعث افزایش راندمان و کاهش مصرف منابع می‌گردند.

 • نیروگاه‌ها و سیستم‌های حرارتی

در این واحدها از دوزینگ پمپ برای تزریق بازدارنده‌های خوردگی، کنترل سختی آب و مواد شیمیایی مرتبط با بویلرها و برج‌های خنک ‌کننده استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد دوزینگ پمپ

عملکرد دوزینگ پمپ بر پایه مکانیزم جابجایی مثبت طراحی شده و به‌گونه‌ای است که حجم دقیقی از سیال را در بازه‌های زمانی مشخص به سیستم تزریق می‌کند. این فرایند معمولاً به‌کمک یک موتور الکتریکی، موتور پنوماتیکی یا سیستم سلونوئیدی انجام می‌شود.

در مرحله نخست، موتور یا محرک پمپ نیروی لازم را برای حرکت پیستون یا دیافراگم تأمین می‌کند. با حرکت رفت و برگشتی این اجزا، درون محفظه پمپ خلأ ایجاد شده و مایع از طریق شیر ورودی یک ‌طرفه وارد محفظه می‌شود. سپس با برگشت حرکت، سیال به سمت شیر خروجی هدایت شده و از آن‌جا به درون خط لوله یا سیستم تزریق می‌شود.

نقش اصلی شیرهای یک ‌طرفه جلوگیری از برگشت جریان و حفظ جهت حرکت سیال در مسیر تزریق است. یکی از ویژگی‌های کلیدی دوزینگ پمپ‌ها، امکان تنظیم دقیق دبی (میزان تزریق) است؛ به‌ طوری ‌که کاربر می‌تواند میزان جریان تزریق را براساس نیاز فرآیند، دستی یا اتوماتیک تنظیم کند.

این دقت بالا در کنترل جریان تزریق، باعث صرفه ‌جویی در مصرف مواد شیمیایی، افزایش ایمنی فرایند، و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود. به‌همین دلیل دوزینگ پمپ‌ها در سیستم‌هایی که دوز مشخصی از یک ماده شیمیایی باید تزریق شود، انتخابی ایده ‌آل محسوب می‌شوند.

اجزای اصلی دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ‌ها برای عملکرد دقیق و پایدار، از اجزای مکانیکی و کنترلی متعددی تشکیل شده‌اند که هر یک نقش مشخصی در فرآیند تزریق مایعات دارند. شناخت این اجزا برای انتخاب، نصب و نگهداری صحیح پمپ بسیار مهم است.

در ادامه با مهم‌ترین اجزای دوزینگ پمپ آشنا می‌شوید:

 • محرک (موتور الکتریکی یا پنوماتیک(

محرک وظیفه تأمین نیروی لازم برای حرکت اجزای داخلی پمپ را بر عهده دارد. در مدل‌های مختلف، این محرک می‌تواند الکتریکی ((AC  یا (DC)  یا پنوماتیکی ( با هوای فشرده ) باشد. نوع محرک تأثیر مستقیمی بر میزان دبی، فشار کاری و نحوه کنترل پمپ دارد.

 • هد پمپ  (Pump Head)

هد پمپ بخشی است که سیال با آن تماس مستقیم دارد. این بخش معمولاً از مواد مقاوم در برابر خوردگی مانند PVC ، PVDF، استنلس استیل یا پلی ‌پروپیلن ساخته می‌شود تا در برابر مواد شیمیایی خورنده و سمی مقاومت داشته باشد.

 • دیافراگم یا پیستون

در دوزینگ پمپ دیافراگمی، دیافراگم از جنس الاستومر یا تفلون، نقش پمپاژ سیال را ایفا می‌کند. در مدل‌های پیستونی، این وظیفه بر عهده یک پیستون فلزی است. حرکت رفت و برگشتی این اجزا باعث ورود و خروج مایع از محفظه پمپ می‌شود.

 • شیرهای یک ‌طرفه  (Check Valves)

این شیرها در ورودی و خروجی پمپ نصب می‌شوند و تنها اجازه حرکت سیال در یک جهت را می‌دهند. وجود آن‌ها مانع برگشت مایع به درون سیستم و بروز اختلال در عملیات تزریق می‌شود.

 • تنظیم ‌کننده دبی  (Flow Rate Controller)

این بخش امکان تنظیم دقیق میزان تزریق را فراهم می‌کند. بسته به نوع پمپ، تنظیم دبی می‌تواند به‌صورت دستی ( مکانیکی ) یا اتوماتیک ( توسط سیگنال‌های کنترلی مثل ۴-۲۰ میلی‌آمپر ) انجام شود.

مزایای استفاده از دوزینگ پمپ

دوزینگ پمپ‌ها به‌ دلیل دقت بالا و توانایی تزریق کنترل‌ شده، یکی از تجهیزات حیاتی در صنایع شیمیایی، تصفیه آب، داروسازی و بسیاری از حوزه‌های صنعتی محسوب می‌شوند. استفاده از این پمپ‌ها نه‌ تنها باعث افزایش کیفیت فرآیندها می‌شود، بلکه ایمنی و بهره‌ وری سیستم را نیز به‌ طور چشمگیری ارتقاء می‌دهد.

مهم‌ترین مزایای دوزینگ پمپ عبارت‌اند از:

 • تزریق دقیق و یکنواخت مواد شیمیایی

دوزینگ پمپ‌ها با طراحی خاص خود، توانایی تزریق حجم بسیار دقیقی از سیالات را در هر سیکل دارند. این دقت بالا باعث می‌شود عملیات شیمیایی یا بهداشتی با کیفیت یکنواخت و ثابت انجام شود.

 • قابلیت تنظیم میزان تزریق

یکی از ویژگی‌های مهم این پمپ‌ها، امکان تنظیم دستی یا اتوماتیک دبی ( دِبی ) است. این قابلیت باعث انطباق سریع دستگاه با نیازهای متغیر فرآیند شده و مانع هدر رفت مواد می‌شود.

 • مناسب برای تزریق سیالات خورنده و سمی

دوزینگ پمپ‌های دیافراگمی و برخی مدل‌های خاص، از مواد مقاوم در برابر خوردگی ساخته شده‌اند و برای انتقال ایمن سیالات خطرناک مانند اسیدها، بازها و مواد ضدعفونی‌ کننده گزینه‌ای ایده‌ آل هستند.

 • صرفه‌جویی در مصرف مواد شیمیایی

با کنترل دقیق جریان تزریق، از مصرف بی ‌رویه و غیر ضروری مواد شیمیایی جلوگیری می‌شود. این موضوع نه ‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به حفظ محیط‌ زیست نیز کمک می‌کند.

 • افزایش راندمان و بهره ‌وری سیستم

استفاده از دوزینگ پمپ باعث بهبود عملکرد کلی سیستم، کاهش خطای انسانی، افزایش ایمنی عملیاتی و بهره‌ وری فرآیندهای صنعتی می‌شود. این ویژگی‌ها در پروژه‌های بزرگ و حساس اهمیت دوچندان دارند.

نکات مهم در انتخاب دوزینگ پمپ

انتخاب دوزینگ پمپ مناسب، تأثیر مستقیمی بر عملکرد صحیح و ایمن سیستم‌های صنعتی، بهداشتی و تصفیه‌ای دارد. برای دستیابی به بالاترین بازدهی و جلوگیری از مشکلات فنی یا خوردگی، لازم است هنگام خرید دوزینگ پمپ، به مجموعه‌ای از معیارهای کلیدی توجه شود.

در ادامه، مهم‌ ترین نکات در انتخاب دوزینگ پمپ را مرور می‌کنیم:

 • نوع سیال قابل تزریق

اولین گام در انتخاب پمپ تزریق، بررسی نوع ماده شیمیایی یا مایعی است که قرار است پمپ شود. برخی سیالات خورنده، سمی یا ویسکوز هستند و نیاز به پمپی با جنس بدنه مقاوم مانند  PVDF، استنلس استیل یا پلی ‌پرو پیلن دارند. اگر سیال اسیدی یا بازی باشد، انتخاب پمپ با دیافراگم مقاوم در برابر خوردگی الزامی است.

 • دبی مورد نیاز  (Flow Rate)

مقدار دقیق دبی که باید تزریق شود، باید از پیش محاسبه شده و پمپی با توانایی تطابق با این مقدار انتخاب گردد. دبی معمولاً بر حسب لیتر بر ساعت (L/h) یا میلی ‌لیتر بر دقیقه (mL/min) بیان می‌شود. توجه به ظرفیت تنظیم دبی ( دستی یا اتوماتیک ) نیز اهمیت دارد.

 • فشار کاری سیستم

فشار سیستم محل نصب پمپ نقش تعیین‌ کننده‌ای در نوع پمپ دارد. دوزینگ پمپ باید توانایی عملکرد در برابر فشار مورد نیاز سیستم را داشته باشد، به‌ویژه در کاربردهای صنعتی یا در خطوطی با مقاومت بالا. پمپ‌های پیستونی معمولاً برای فشارهای بالا مناسب‌تر هستند.

 • دقت تزریق و کنترل ‌پذیری

در فرآیندهایی که نیاز به دقت بالا در مقدار مواد تزریق ‌شده وجود دارد ( مانند داروسازی یا صنایع غذایی )، باید از دوزینگ پمپ‌هایی با امکان کنترل دقیق و پایدار استفاده کرد. کنترلرهای دیجیتال، آنالوگ یا سیگنال‌های ورودی مانند 4-20 میلی‌آمپر در این نوع پمپ‌ها نقش دارند.

 • منبع تغذیه و نوع محرک

بر اساس شرایط محیطی، می‌توان میان دوزینگ پمپ‌های برقی، پنوماتیکی یا سلونوئیدی یکی را انتخاب کرد. برای محیط‌های ضد انفجار یا مکان‌هایی با محدودیت الکتریسیته، مدل‌های پنوماتیکی انتخاب مناسب ‌تری هستند.

 • جنس قطعات داخلی و بدنه

باید اطمینان حاصل کرد که تمام اجزای داخلی پمپ ( دیافراگم، شیرها، اتصالات ) در برابر نوع سیال مقاومت داشته باشند تا عمر دستگاه افزایش یابد و خطر نشتی یا آسیب کاهش یابد.

 • دمای عملیاتی محیط و سیال

برخی دوزینگ پمپ‌ها فقط در بازه دمایی مشخصی عملکرد مطلوب دارند. هنگام انتخاب، باید دمای سیال و دمای محیط در نظر گرفته شود تا پمپ در شرایط استاندارد کار کند و آسیب نبیند.

 • سرویس و نگهداری آسان

مدلی را انتخاب کنید که قطعات آن به ‌راحتی در دسترس باشند، سرویس دوره‌ای ساده ‌ای داشته باشد و تهیه لوازم یدکی آن دشوار نباشد. این مورد به ‌ویژه در محیط‌های صنعتی پرمصرف اهمیت دارد.

 • برند و گارانتی معتبر

انتخاب برندهای معتبر دوزینگ پمپ مانند دوزی ‌فلِکس، میتا، گراندفوس، پرومیننت یا SEKO، تضمینی برای کیفیت، خدمات پس از فروش، تأمین قطعات و دوام دستگاه خواهد بود. بررسی گارانتی، خدمات نصب و پشتیبانی فنی نیز ضروری است.

نحوه نصب و نگهداری دوزینگ پمپ

نصب صحیح و نگهداری اصولی دوزینگ پمپ از عوامل کلیدی در افزایش عمر مفید دستگاه و حفظ دقت تزریق مواد شیمیایی است. اشتباه در مراحل نصب یا غفلت در سرویس‌های دوره ‌ای می‌تواند منجر به کاهش عملکرد، نشتی، خوردگی قطعات و توقف‌های ناگهانی در سیستم شود.

مراحل نصب دوزینگ پمپ

 • انتخاب محل مناسب برای نصب

محل نصب پمپ باید کاملاً خشک، تهویه ‌شده و دارای فضای کافی برای دسترسی به پمپ و متعلقات آن باشد. بهتر است پمپ نزدیک به محل تزریق و در ارتفاعی پایین ‌تر از مخزن ماده شیمیایی قرار گیرد تا از ورود هوا به سیستم جلوگیری شود.

 • تراز و تثبیت پمپ روی سطح صاف

پیش از اتصال شلنگ‌ها، باید پمپ به ‌صورت کامل روی یک پایه یا صفحه صاف و محکم، تراز و ثابت شود تا از لرزش‌های احتمالی جلوگیری گردد.

 • اتصال صحیح ورودی و خروجی

شلنگ ورودی باید از جنس مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشد و با طول مناسب بین مخزن ماده شیمیایی و پمپ قرار گیرد. خروجی نیز باید به لوله تزریق متصل و با شیر یک ‌طرفه مناسب تجهیز شود تا از برگشت مایع جلوگیری شود.

 • هواگیری اولیه پمپ

پیش از راه‌ اندازی، باید هوا از داخل محفظه پمپ و لوله‌ها خارج شود تا از ایجاد فشار کاذب و اختلال در دبی جلوگیری گردد. این کار معمولاً با پر کردن پمپ و باز کردن شیرهای ورودی و خروجی انجام می‌شود.

 • تنظیم اولیه دبی و فشار

پس از روشن‌کردن دستگاه، مقدار دبی و فشار را مطابق نیاز فرآیند تنظیم کنید. در سیستم‌هایی که کنترل اتوماتیک دارند، پارامترها باید مطابق دستورالعمل کارخانه تنظیم شوند.

نکات مهم در نگهداری دوزینگ پمپ

بازرسی دوره ‌ای اتصالات و شلنگ‌ها

اتصالات، شلنگ‌ها و شیرهای یک ‌طرفه باید به‌صورت منظم از نظر نشتی، ترک ‌خوردگی یا گرفتگی بررسی شوند. آسیب به هر کدام از این بخش‌ها باعث نشت مواد شیمیایی یا کاهش دقت تزریق خواهد شد.

 • سرویس دوره‌ای دیافراگم یا پیستون

در بازه‌های زمانی مشخص ( مثلاً هر ۶ ماه )، دیافراگم یا پیستون باید از نظر خوردگی، پوسیدگی یا تغییر شکل بررسی و در صورت لزوم تعویض شود.

 • تمیزکاری داخلی پمپ

در صورتی‌ که از مواد شیمیایی رسوب‌زا یا غلیظ استفاده می‌شود، باید سیستم داخلی پمپ به ‌صورت منظم با آب یا حلال مناسب شست ‌و شو داده شود تا از گرفتگی و اختلال عملکرد جلوگیری شود.

 • بررسی وضعیت تنظیمات الکتریکی یا پنوماتیکی

در مدل‌های موتوردار یا سلونوئیدی، تابلو برق، کانکشن‌ها، سیستم کنترل و سیگنال‌ها باید به‌صورت منظم تست شوند تا از صحت عملکرد کنترل تزریق اطمینان حاصل شود.

 • انبارداری و نگهداری طولانی ‌مدت

اگر قرار است پمپ برای مدتی استفاده نشود، باید کاملاً شسته، خشک و در محلی با دمای ثابت و بدون رطوبت انبار شود. ترجیحاً شیرها و شلنگ‌ها از پمپ جدا شده و دریچه‌های ورودی و خروجی با درپوش بسته شوند.

متریال دوزینگ پمپ

یکی از مهم‌ ترین عوامل در انتخاب و کارایی دوزینگ پمپ، متریال یا جنس قطعات آن است. چون این نوع پمپ‌ها معمولاً برای تزریق مواد شیمیایی خورنده، اسیدی، بازی یا غلیظ استفاده می‌شوند، جنس قطعات داخلی و بدنه باید متناسب با نوع سیال انتخاب شود تا مقاومت، دوام و ایمنی دستگاه حفظ شود.

در ادامه مهم‌ترین متریال‌های به‌کاررفته در ساخت دوزینگ پمپ را معرفی می‌کنیم:

جنس بدنه دوزینگ پمپ

 • پلی وینیل کلراید (PVC ) 

متریالی اقتصادی و سبک که مقاومت خوبی در برابر اکثر اسیدها و بازها دارد. برای کاربردهای عمومی در تصفیه‌ خانه‌ها یا کشاورزی مناسب است، اما در برابر حرارت بالا یا حلال‌های قوی مقاومت محدودی دارد.

 • پلی ‌پرو پیلن (PP)

پلاستیکی مقاوم ‌تر از PVC با تحمل دمای بالاتر. در برابر خوردگی شیمیایی بسیار مقاوم است و معمولاً در صنایعی با شرایط سخت‌تر استفاده می‌شود.

پلی وینیلیدن فلوراید (PVDF)

یکی از مقاوم ‌ترین متریال‌های پلیمری در برابر اسیدهای قوی، بازها و اکسیدکننده‌ها. PVDF انتخابی ایده ‌آل برای تزریق مواد بسیار خورنده مانند هیپوکلریت سدیم، اسید نیتریک یا اسید سولفوریک است.

 • استنلس استیل (Stainless Steel):

برای تزریق سیالاتی که حاوی ذرات جامد یا ساینده هستند یا در شرایطی که فشار بالایی لازم است، بدنه از جنس استنلس استیل استفاده می‌شود. معمولاً از گریدهای 304 یا 316 در ساخت پمپ‌ها استفاده می‌شود که دارای مقاومت بالا در برابر زنگ‌ زدگی و خوردگی ‌اند.

جنس دیافراگم یا پیستون

 • تفلون (PTFE)

ماده‌ای بسیار مقاوم در برابر طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی. دیافراگم‌های تفلونی در اکثر مدل‌های صنعتی استفاده می‌شوند، زیرا عمر طولانی و عملکرد مطمئنی دارند.

• لاستیک  EPDM

الاستومری مقاوم در برابر مواد قلیایی و برخی اسیدهای ضعیف. قیمت پایین ‌تری دارد، اما نسبت به PTFE دامنه مقاومت شیمیایی محدودتری دارد.

 • ویتون (FKM)

مناسب برای سیالات روغنی، حلال‌ها و برخی ترکیبات آلی. در برابر دما و مواد خورنده عملکرد خوبی دارد.

جنس شیرهای یک‌ طرفه و اتصالات

 • PVC، PP، PVDF یا استیل:

بسته به جنس بدنه و نوع سیال، شیرهای یک ‌طرفه و اتصالات نیز باید از همان جنس انتخاب شوند تا سازگاری کامل در برابر خورندگی یا دمای بالا داشته باشند.

جنس اورینگ ‌ها و آب ‌بندها

• Viton، EPDM یا  NBR

برای جلوگیری از نشتی در قسمت‌های مختلف پمپ، اورینگ‌ ها باید از متریالی انتخاب شوند که در برابر ترکیب شیمیایی سیال مقاوم باشند. ویـتون برای شرایط سخت صنعتی گزینه‌ای برتر است.

⸻

تجهیزات جانبی و لوازم یدکی دوزینگ پمپ

• شیرهای یک‌ طرفه

شیرهای یک‌ طرفه نقش حیاتی در جلوگیری از برگشت جریان مایع دارند. این شیرها از مواد مختلفی مانند  PVC، PP، PVDF یا استنلس استیل ساخته می‌شوند و بسته به نوع سیال باید انتخاب شوند. به‌عنوان مثال، برای سیالات خورنده یا اسیدی، استفاده از شیرهای PVDF یا استنلس استیل توصیه می‌شود، در حالی که برای سیالات عادی و کمتر خورنده، شیرهای PVC یا PP می‌توانند کارآمد باشند. نکته مهم در نگهداری این شیرها این است که باید به‌طور مرتب تمیز شوند و از مسدود شدن آن‌ها جلوگیری گردد.

• مخازن نگهداری مواد شیمیایی

مخازن باید از موادی ساخته شوند که در برابر ترکیبات شیمیایی تزریقی مقاوم باشند. این مخازن باید دارای ظرفیت مناسب و ویژگی‌های خاص مانند درب‌ های ایمن، شلنگ‌های مقاوم به مواد شیمیایی و طراحی‌های مناسب برای جلوگیری از نشت مواد باشند. برای مخازن نگهداری اسیدها و مواد خورنده، استفاده از مخازن PP یا PVDF توصیه می‌شود. همچنین، نکته مهم در نگهداری این مخازن، بررسی دوره‌ای شرایط سلامت درب ‌ها و شلنگ ‌ها و انجام آزمایش‌های مقاومت به خوردگی است.

• فیلترها و جداکننده ‌ها

فیلترها و جداکننده‌ ها باید به‌طور منظم بررسی و تمیز شوند. ورود ذرات خارجی به داخل پمپ یا سیستم لوله‌ کشی می‌تواند باعث انسداد و آسیب به اجزای داخلی شود. برای اطمینان از عملکرد بهینه، فیلترها باید به‌ طور دوره‌ ای تعویض شوند و از وارد شدن ذرات ساینده به پمپ جلوگیری شود. انتخاب نوع فیلتر بستگی به نوع سیال و شرایط کاری سیستم دارد. در صورت استفاده از سیالات غلیظ یا حاوی ذرات معلق، استفاده از فیلترهای با دقت بالاتر توصیه می‌شود.

• آلارم‌ ها و سیستم‌ های کنترل

آلارم‌ ها و سیستم‌ های کنترل به‌ طور مداوم شرایط پمپ و عملکرد آن را نظارت می‌کنند. این سیستم ‌ها معمولاً شامل حسگرهای فشار، دبی، دما و سطح سیال هستند که در صورت بروز هرگونه خطا یا تغییر غیر منتظره، هشدارهای لازم را صادر می‌کنند. نصب این سیستم‌ها می‌تواند از خرابی‌های جدی و هزینه‌های تعمیرات بالا جلوگیری کند. همچنین، استفاده از سیستم‌های کنترل اتوماتیک برای تنظیم دقیق میزان تزریق مواد شیمیایی و بهینه‌ سازی مصرف آن‌ها پیشنهاد می‌شود.

• پیستون ‌ها و دیافراگم ‌ها

پیستون ‌ها و دیافراگم ‌ها از اجزای کلیدی دوزینگ پمپ هستند که وظیفه تزریق مایع به سیستم را بر عهده دارند. این قطعات باید به‌طور مرتب بازرسی شوند تا از آسیب‌دیدگی، ترک‌ خوردگی یا نشتی جلوگیری شود. مواد مختلفی مانند  PTFE، EPDM یا Viton برای ساخت این قطعات استفاده می‌شوند که هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. پیستون‌های PTFE برای استفاده در شرایط شدید شیمیایی و دمایی مناسب هستند، در حالی که دیافراگم‌های EPDM برای سیالات قلیایی بهتر عمل می‌کنند.

• اورینگ ‌ها و گسکت ‌ها

اورینگ ‌ها و گسکت ‌ها برای جلوگیری از نشتی مایعات و گازها در اتصالات دوزینگ پمپ ضروری هستند. این قطعات باید از مواد مقاوم به دما، فشار و مواد شیمیایی انتخاب شوند. به‌عنوان مثال، اورینگ‌های Viton برای شرایط شیمیایی سخت و دمای بالا مناسب هستند. برای استفاده در شرایط معمولی‌تر، اورینگ ‌های EPDM و NBR انتخاب مناسبی خواهند بود. همچنین، توصیه می‌شود که اورینگ ‌ها و گسکت ‌ها هر چند ماه یک ‌بار بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند تا از بروز مشکلات ناشی از نشتی جلوگیری شود.

• شیرهای تنظیم دبی

شیرهای تنظیم دبی به‌منظور تنظیم دقیق میزان جریان مواد شیمیایی از دوزینگ پمپ به سیستم استفاده می‌شوند. این شیرها می‌توانند به‌ صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم شوند. برای دستیابی به عملکرد بهینه، توصیه می‌شود که شیرهای تنظیم دبی با کیفیت بالا و دقیق انتخاب شوند. در شرایطی که دوزینگ پمپ‌ها نیاز به تزریق مواد با دقت بالا دارند، انتخاب شیرهایی با قابلیت تنظیم دقیق و کنترل دقیق جریان می‌تواند به بهبود عملکرد کلی سیستم کمک کند.

• موتورهای الکتریکی و پنوماتیکی

موتورهای دوزینگ پمپ معمولاً به دو دسته الکتریکی و پنوماتیکی تقسیم می‌شوند. موتورهای الکتریکی برای استفاده در سیستم‌های با فشار بالا و دقت بیشتر مناسب هستند، در حالی که موتورهای پنوماتیکی برای محیط‌های خطرناک یا سیالات خورنده که نیاز به کنترل دقیق جریان دارند، انتخابی بهتر هستند. موتورهای پنوماتیکی به‌دلیل استفاده از فشار هوا به ‌جای برق، برای محیط‌های مرطوب و مناطق با خطر انفجار مناسب ‌تر هستند. برای نگهداری این موتورها، باید به تنظیمات منظم و روغن‌کاری آن‌ها توجه شود.

• لوله‌ها و شلنگ ها

لوله ‌ها و شلنگ‌ ها برای انتقال سیالات از مخزن به پمپ و از پمپ به سیستم تزریق مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوازم باید از مواد مقاوم در برابر فشار، خوردگی و مواد شیمیایی انتخاب شوند.

استفاده از لوله‌ ها و شلنگ ‌های مقاوم در برابر شرایط کاری خاص، به طول عمر پمپ و سیستم تزریق کمک می‌کند. همچنین، توصیه می‌شود که لوله‌ها و شلنگ‌ها به ‌طور منظم بررسی شوند و در صورت مشاهده آسیب یا نشتی، تعویض گردند.

انواع شیر دوزینگ پمپ و کاربردهای آن

شیرهای دوزینگ پمپ از اجزای حیاتی در سیستم‌های تزریق مواد شیمیایی هستند که نقش مهمی در کنترل جریان و جلوگیری از برگشت سیالات ایفا می‌کنند. این شیرها باید دارای دقت بالا و مقاوم در برابر مواد شیمیایی و شرایط مختلف کاری باشند. در ادامه به انواع مختلف شیر دوزینگ پمپ و کاربردهای آن‌ها پرداخته می‌شود:

• شیر یک ‌طرفه دوزینگ پمپ

شیر یک‌ طرفه دوزینگ پمپ به‌ منظور جلوگیری از برگشت سیال در سیستم‌های تزریق استفاده می‌شود. این شیرها اجازه می‌دهند تا مایع تنها در یک جهت حرکت کند و از ورود مواد شیمیایی به پمپ جلوگیری به عمل می‌آید. شیرهای یک ‌طرفه معمولاً از مواد مقاوم به خوردگی مانند استنلس استیل، PVC یا PVDF ساخته می‌شوند تا در برابر مواد شیمیایی خورنده مقاومت داشته باشند.

• شیر تنظیم دبی دوزینگ پمپ

شیر تنظیم دبی، که به‌ عنوان شیر کنترل دبی نیز شناخته می‌شود، برای تنظیم میزان جریان مایعات به ‌کار می‌رود. این شیرها می‌توانند به‌صورت دستی یا اتوماتیک عمل کنند و امکان کنترل دقیق میزان تزریق مواد شیمیایی را فراهم می‌آورند. در سیستم‌هایی که نیاز به دقت بالا در تزریق دارند، شیرهای تنظیم دبی اهمیت زیادی دارند. این شیرها معمولاً از مواد مقاوم به فشار و خوردگی ساخته می‌شوند.

• شیر برقی دوزینگ پمپ

شیرهای برقی در دوزینگ پمپ‌ها برای کنترل جریان مایعات به‌صورت اتوماتیک و از راه دور به ‌کار می‌روند. این شیرها معمولاً به سیستم‌های کنترلی متصل هستند و می‌توانند بر اساس نیاز تغییرات جریان را تنظیم کنند. استفاده از شیرهای برقی به ‌ویژه در سیستم‌های اتوماتیک و هوشمند بسیار کاربردی است. این شیرها به دلیل قابلیت کنترل دقیق و امکان برنامه‌ریزی برای تزریق، در صنایع مختلف از جمله صنایع شیمیایی و داروسازی بسیار محبوب هستند.

• شیر پتریلی دوزینگ پمپ

شیر پتریلی یا شیرهای طراحی ‌شده برای تزریق دقیق مواد به مقادیر بسیار کم، یکی دیگر از انواع شیرهای دوزینگ پمپ است. این شیرها در پمپ ‌هایی با دقت بالا برای تزریق مقادیر کم از مواد شیمیایی کاربرد دارند. شیرهای پتریلی به ‌طور خاص برای سیستم‌هایی که نیاز به تزریق مقادیر معین و دقیق دارند، طراحی شده‌اند.

• شیر دیافراگمی دوزینگ پمپ

شیر دیافراگمی برای تنظیم جریان سیال در سیستم‌های دوزینگ پمپ استفاده می‌شود. این نوع شیر به‌ ویژه در سیالات با خواص ویسکوزیته بالا یا خورندگی زیاد به ‌کار می‌رود. شیرهای دیافراگمی به ‌دلیل طراحی خاص خود قادر به مقابله با فشارهای بالا و حفظ یک جریان یکنواخت از مواد شیمیایی هستند.

• شیر پروانه‌ ای دوزینگ پمپ

شیرهای پروانه‌ ای یکی از انواع شیرهایی هستند که در دوزینگ پمپ‌ها به ‌ویژه برای کنترل جریان‌های بزرگ و کم ‌فشار استفاده می‌شوند. این شیرها به ‌طور معمول در سیالات با ویسکوزیته پایین و سیستم‌هایی که نیاز به تنظیم فشار دارند، کاربرد دارند. شیرهای پروانه‌ ای علاوه بر داشتن نصب آسان، به‌ دلیل باز و بسته شدن سریع، برای استفاده در سیستم‌هایی که تغییرات فشار ناگهانی دارند، مناسب هستند.

• شیرهای تفلونی (PTFE) دوزینگ پمپ

شیرهای PTFE ( پلی‌تترافلئورواتیلن ) در دوزینگ پمپ‌ها برای تزریق مواد شیمیایی خورنده و مواد با دمای بالا کاربرد دارند. این شیرها از ترکیب پلیمرهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی ساخته شده‌اند و می‌توانند در برابر طیف وسیعی از مواد خورنده مانند اسیدها، بازها و حلال‌ها مقاومت کنند. شیرهای PTFE معمولاً در صنایع شیمیایی، داروسازی و غذایی استفاده می‌شوند.

• شیرهای فولادی ضد زنگ ( استنلس استیل ) دوزینگ پمپ

شیرهای استنلس استیل برای سیالاتی که خورندگی کمی دارند یا به‌ طور کلی در محیط‌های صنعتی که نیاز به دوام بالاتری دارند، استفاده می‌شوند. این شیرها به ‌ویژه در محیط‌هایی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی و دماهای بالا دارند، انتخاب مناسبی هستند. استنلس استیل یک انتخاب ایده ‌آل برای سیالاتی است که حاوی مواد شیمیایی هستند اما نیاز به مقاومتی بیش از حد معمول ندارند.

• شیرهای تنظیم فشار دوزینگ پمپ

شیرهای تنظیم فشار برای کنترل فشار در سیستم‌های دوزینگ پمپ به‌کار می‌روند. این شیرها می ‌توانند فشار را در محدوده معین نگه‌دارند و از ایجاد فشار بیش‌ از حد که ممکن است موجب آسیب به سیستم شود، جلوگیری کنند. استفاده از شیرهای تنظیم فشار در سیستم‌های حساس به فشار، مانند سیستم‌های صنعتی با دقت بالا، اهمیت ویژه‌ای دارد.

معرفی کامل برندهای برتر دوزینگ پمپ در بازار ایران و جهان

در ادامه به معرفی کامل و تخصصی معتبرترین برندهای دوزینگ پمپ فعال در بازار جهانی و ایران می‌پردازیم. این برندها به‌دلیل کیفیت بالا، تنوع محصولات، دقت تزریق و قابلیت اطمینان، انتخاب اول بسیاری از صنایع هستند.

• دوزینگ پمپ اتاترون  (Etatron)

اتاترون یک برند ایتالیایی شناخته‌ شده در زمینه تولید دوزینگ پمپ‌های الکترومغناطیسی و موتوردار است. این برند به‌ ویژه در صنایع تصفیه آب، استخر، شست‌وشوی صنعتی و تزریق اسید و کلر کاربرد فراوان دارد. دوزینگ پمپ‌های اتاترون به دلیل طراحی کامپکت، مصرف انرژی پایین و قابلیت تنظیم آسان دبی، انتخابی محبوب در بازار ایران هستند.

• دوزینگ پمپ آکوا  (Aqua)

دوزینگ پمپ آکوا محصول کشور تایوان است و به دلیل قیمت مناسب در کنار عملکرد مطلوب، در پروژه‌های نیمه ‌صنعتی و کاربردهای سبک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این برند بیشتر در سیستم‌های تصفیه آب، گلخانه‌ها و مراکز دام ‌پروری دیده می‌شود.

• دوزینگ پمپ میلتون روی  (Milton Roy)

میلتون روی یکی از بزرگ‌ ترین و قدیمی ‌ترین تولیدکنندگان دوزینگ پمپ در جهان است. این برند آمریکایی به تولید پمپ‌هایی با دقت تزریق بسیار بالا، بدنه مقاوم در برابر خوردگی و قابلیت اطمینان بالا شهرت دارد. پمپ‌های این برند در پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمی و کارخانجات داروسازی کاربرد گسترده دارند.

• دوزینگ پمپ اینجکتا  (Injecta)

اینجکتا یک برند ایتالیایی با تمرکز بر طراحی و تولید دوزینگ پمپ‌های دقیق با قابلیت کنترل دیجیتال است. این برند به دلیل ساختار مقاوم، عملکرد بی‌صدا و مناسب بودن برای محیط‌های خورنده، جایگاه خوبی در بازار اروپا و ایران دارد. پمپ‌های اینجکتا بیشتر در سیستم‌های تصفیه آب، بویلرها و خطوط تولید مواد شیمیایی استفاده می‌شوند.

• دوزینگ پمپ دوزیورو  (Doseuro)

دوزیورو نیز از برندهای ایتالیایی است که تمرکز آن روی دوزینگ پمپ‌های پیستونی و دیافراگمی با کیفیت صنعتی است. این پمپ‌ها توانایی کارکرد در فشارهای بالا را داشته و برای تزریق دقیق انواع مواد شیمیایی، حتی در محیط‌های بسیار سخت، طراحی شده‌ اند.

• دوزینگ پمپ سرا  (SERA)

سرا یک برند آلمانی معتبر است که دوزینگ پمپ‌هایی با تکنولوژی پیشرفته، دقت بسیار بالا و قابلیت همگام‌ سازی با سیستم‌های PLC و کنترل مرکزی ارائه می‌دهد. محصولات سرا در صنایع حساس مانند داروسازی، نیروگاه‌ها و صنایع غذایی کاربرد دارند.

• دوزینگ پمپ پرومیننت  (ProMinent)

برند پرومیننت یکی از شناخته‌شده‌ ترین برندهای دوزینگ پمپ در دنیا و به ‌ویژه در ایران است. این برند آلمانی پمپ‌هایی با دقت بالا، قابلیت کنترل اتوماتیک، سازگاری با انواع سیالات خورنده و طراحی مهندسی ‌شده ارائه می‌دهد. پمپ‌های پرومیننت در تصفیه‌ خانه‌ های آب، صنایع دارویی و پتروشیمی بسیار پر کاربرد هستند.

• دوزینگ پمپ جسکو  (Jesco)

جسکو نیز برند آلمانی معتبر دیگری است که پمپ‌هایی با کیفیت بالا و دوام طولانی تولید می‌کند. پمپ‌های جسکو دارای قابلیت تزریق پیوسته یا پالس‌دار هستند و در سیستم‌های تزریق کلر، اسید، سود و دیگر مواد شیمیایی کاربرد دارند.

• دوزینگ پمپ سکو  (SEKO)

سکو از برندهای مطرح ایتالیایی است که دوزینگ پمپ‌های خود را در انواع دیافراگمی و سلونوئیدی تولید می‌کند. این برند به خاطر ترکیب کیفیت مناسب با قیمت اقتصادی، محبوبیت زیادی در بازار ایران دارد. کاربرد اصلی پمپ‌های سکو در استخرها، صنایع سبک، کشاورزی و سیستم‌های شست‌وشو است.

• دوزینگ پمپ امک  (Emec)

امک از دیگر برندهای ایتالیایی فعال در زمینه دوزینگ پمپ است. پمپ‌های EMEC به دلیل دقت بالا، تنوع متریال و سهولت تنظیمات در پروژه ‌های صنعتی و نیمه‌ صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پمپ‌ها گزینه ‌ای مناسب برای سیستم‌های تصفیه آب و صنایع شیمیایی هستند.

• دوزینگ پمپ آنتک  (Antech)

آنتک یک برند آسیایی است که با هدف ارائه دوزینگ پمپ‌های مقرون ‌به ‌صرفه و کاربردی برای پروژه ‌های سبک و متوسط وارد بازار شده است. اگرچه کیفیت آن به پای برندهای اروپایی نمی‌رسد، اما در گلخانه‌ها، استخرها و کاربردهای غیرصنعتی انتخاب مناسبی به شمار می‌رود.

• دوزینگ پمپ گراندفوس  (Grundfos)

گراندفوس، برند دانمارکی مشهور در صنعت پمپ، دوزینگ پمپ‌هایی با تکنولوژی نوین، بازدهی بالا و طراحی بسیار مقاوم تولید می‌کند. این برند در صنایع بزرگ، خطوط تولید دقیق و سیستم‌های هوشمند تزریق مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پمپ‌های دوزینگ گراندفوس معمولاً در پروژه ‌های حرفه ‌ای و مهندسی انتخاب می‌شوند.