پمپ پریستالتیک

 پمپ پریستالتیک چیست؟

پمپ پریستالتیک که با نام‌های دیگری همچون پمپ شلنگی یا پمپ لوله‌ای نیز شناخته می‌شود، نوعی پمپ جابجایی مثبت است که با فشرده‌سازی متوالی یک شلنگ انعطاف‌پذیر، سیال را از درون لوله حرکت می‌دهد. این پمپ‌ها به‌ ویژه در مواقعی که انتقال سیال بدون تماس مستقیم با اجزای متحرک پمپ اهمیت دارد، بسیار کارآمد هستند. ساختار ساده، قابلیت کار با سیالات حساس، خورنده یا دارای ذرات جامد، باعث شده که پمپ پریستالتیک در صنایع متنوعی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.

ساختار و اجزای اصلی پمپ پریستالتیک

پمپ پریستالتیک که به آن پمپ شلنگی نیز گفته می‌شود، از ساختاری ساده اما کاملاً کاربردی تشکیل شده است. طراحی آن به‌گونه‌ای است که سیال تنها با جداره داخلی شلنگ تماس دارد و همین ویژگی موجب افزایش بهداشت، کاهش خوردگی و طول عمر بالاتر پمپ می‌شود.

شلنگ یا تیوب انعطاف ‌پذیر

مهم‌ترین بخش پمپ پریستالتیک، شلنگی است که سیال از درون آن عبور می‌کند. این شلنگ باید انعطاف‌پذیر، مقاوم در برابر فشار و سازگار با نوع سیال باشد. بسته به کاربرد، جنس شلنگ می‌تواند از سیلیکون، وایتون، EPDM، نئوپرن، پلی‌اورتان یا PVC تقویت‌شده انتخاب شود.

روتور و غلطک‌ ها یا کفشک ‌ها

روتور بخشی چرخان در مرکز پمپ است که چند غلطک یا کفشک روی آن نصب شده‌اند. با چرخش روتور، این غلطک‌ها شلنگ را در نقاط مشخصی فشار می‌دهند و باعث حرکت سیال درون آن می‌شوند. طراحی این بخش باید دقیق باشد تا فشار یکنواختی اعمال شود و شلنگ دچار سایش زودرس نشود.

بدنه یا محفظه پمپ

تمام اجزای داخلی مانند شلنگ و روتور، درون محفظه‌ای محافظ قرار دارند که به آن بدنه پمپ گفته می‌شود. این محفظه از متریال مقاوم ساخته می‌شود تا در برابر ضربه، رطوبت و مواد خورنده دوام داشته باشد. طراحی بدنه باید به ‌گونه‌ای باشد که تعویض شلنگ به‌راحتی انجام شود.

درپوش یا کاور محافظ

در بسیاری از مدل‌ها، کاوری روی محفظه نصب می‌شود تا از ورود آلودگی به بخش داخلی جلوگیری کرده و همچنین ایمنی کاربر را در زمان روشن بودن دستگاه تضمین کند. این کاورها ممکن است شفاف یا مات و از جنس پلاستیک صنعتی یا فلز سبک باشند.

موتور محرک

موتور وظیفه به حرکت درآوردن روتور را برعهده دارد. این موتور می‌تواند الکتریکی (AC) یا (DC) ، پنوماتیکی یا دستی باشد. توان موتور متناسب با کاربرد انتخاب می‌شود و در مدل‌های پیشرفته، کنترل دقیق سرعت و دبی توسط این موتور انجام می‌شود.

کنترلر سرعت یا سیستم تنظیم جریان

در پمپ‌های پریستالتیک پیشرفته، یک سیستم کنترل سرعت یا کنترلر دیجیتال برای تنظیم دور موتور و در نتیجه حجم جریان خروجی وجود دارد. این قابلیت برای کاربردهای دوزینگ، انتقال دقیق مواد شیمیایی یا دارویی بسیار مهم است.

نحوه عملکرد پمپ پریستالتیک

پمپ پریستالتیک یکی از ساده‌ترین و در عین‌ حال هوشمندترین انواع پمپ‌های جابجایی مثبت است. اصل کار این پمپ بر پایه فشردن متناوب یک شلنگ انعطاف‌پذیر توسط غلطک یا کفشک انجام می‌شود. این مکانیزم ساده، انتقال آرام، یکنواخت و بدون تماس مستقیم سیال با قطعات مکانیکی را فراهم می‌کند.

مراحل عملکرد پمپ پریستالتیک

فرآیند کارکرد پمپ پریستالتیک را می‌توان به سه مرحله اصلی تقسیم کرد:

فشرده‌ سازی شلنگ

در داخل پمپ، یک یا چند غلطک روی روتور قرار دارند. وقتی روتور می‌چرخد، این غلطک ‌ها با فشار مشخصی شلنگ را در یک نقطه خاص فشرده می‌کنند. فشرده‌سازی باعث بسته شدن کامل مقطع شلنگ در آن نقطه و جلوگیری از بازگشت سیال به عقب می‌شود.

حرکت سیال در مسیر شلنگ

با ادامه چرخش روتور، غلطک از روی نقطه فشرده‌ شده عبور می‌کند و به نقطه جدیدی می‌رسد. همین حرکت غلطک باعث می‌شود که بخش فشرده از شلنگ به سمت جلو حرکت کند و سیال درون شلنگ نیز به همراه آن به جلو رانده شود. این حرکت شبیه فشار انگشت روی یک لوله‌ی انعطاف‌پذیر است که آب را به جلو هل می‌دهد.

مکش و ورود سیال جدید

پس از عبور غلطک از روی یک نقطه، شلنگ خاصیت ارتجاعی خود را بازیابی کرده و به حالت اولیه بازمی‌گردد. این بازگشت شکل، درون شلنگ خلا ایجاد می‌کند که باعث مکش سیال از مخزن یا منبع ورودی به داخل پمپ می‌شود. به‌این‌ترتیب، با چرخش پیوسته روتور، فرآیند مکش، انتقال و تخلیه مایع به‌طور مداوم انجام می‌شود.

نکات کلیدی در عملکرد پمپ پریستالتیک

 • سیال فقط با سطح داخلی شلنگ در تماس است، بنابراین آلودگی، خوردگی و رسوب در اجزای دیگر پمپ ایجاد نمی‌شود.

 • عملکرد پمپ بدون نیاز به آب‌ بندی پیچیده یا سیستم‌های مکانیکی تماس‌دار انجام می‌شود.

 • توانایی انتقال سیالات حساس، ویسکوز، دارای ذرات جامد یا خورنده بدون ایجاد آسیب به ساختار سیال یا پمپ وجود دارد.

 • چرخش یکنواخت غلطک‌ها، پمپاژ پیوسته با حداقل ضربان یا نوسان را فراهم می‌کند.

رفتار پمپ در شرایط بدون مایع   (Dry Running)

یکی از ویژگی‌های مهم پمپ پریستالتیک این است که در شرایط خشک نیز می‌تواند برای مدت کوتاه کار کند. چون تنها بخش در تماس با سیال، شلنگ است و قطعات دوار به خود سیال نیازی برای روانکاری یا خنک ‌کاری ندارند، این نوع پمپ در برابر خشک‌کار کردن نسبتاً مقاوم است. البته نباید این شرایط برای مدت طولانی ادامه داشته باشد؛ زیرا باعث افزایش اصطکاک و کاهش عمر شلنگ می‌شود.

انواع پمپ پریستالتیک

پمپ‌های پریستالتیک بسته به ساختار، نحوه عملکرد و کاربردهای ویژه، به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند. شناخت انواع این پمپ‌ها به انتخاب بهتر و کارآمدتر آنها در صنایع مختلف کمک شایانی می‌کند.

پمپ پریستالتیک تک کاناله

این نوع پمپ دارای یک شلنگ یا تیوب انعطاف‌پذیر است که سیال تنها از طریق آن عبور می‌کند. با چرخش روتور و حرکت غلطک‌ها، سیال درون شلنگ جابه‌جا می‌شود. پمپ تک کاناله ساده‌ ترین و رایج‌ترین مدل است که برای انتقال مایعات با دبی کم تا متوسط بسیار مناسب است.

پمپ پریستالتیک چند کاناله

در این مدل چند شلنگ به صورت موازی قرار گرفته‌اند که هر کدام توسط غلطک‌های جداگانه فشرده و سیال را منتقل می‌کنند. این ساختار موجب افزایش دبی و ظرفیت پمپاژ شده و می‌تواند جریان‌های همزمان و دقیق‌تری را ارائه دهد. کاربرد این نوع پمپ بیشتر در صنایع دارویی و آزمایشگاهی است.

پمپ پریستالتیک با غلطک ثابت

در برخی مدل‌ها، غلطک‌ها روی یک محور ثابت قرار دارند و شلنگ توسط بازوی متحرک به سمت غلطک‌ها فشرده می‌شود. این طراحی برای کاربردهای خاصی استفاده می‌شود که نیاز به فشار یکنواخت و ثابت روی شلنگ دارند.

پمپ پریستالتیک با غلطک متحرک

در این نوع، غلطک‌ها روی روتوری نصب شده‌اند که به صورت چرخان حرکت می‌کند و به طور متناوب شلنگ را فشار می‌دهد. این مدل بیشترین کاربرد را دارد و توانایی تنظیم سرعت و دبی را به ‌راحتی فراهم می‌کند.

پمپ پریستالتیک دستی

نوعی پمپ کوچک و ساده است که با نیروی دست کار می‌کند. این پمپ‌ها برای نمونه‌گیری، انتقال مایعات در حجم کم و آزمایش‌های میدانی مناسب هستند.

پمپ پریستالتیک اتوماتیک با کنترل دیجیتال

نسخه پیشرفته‌ای از پمپ‌های پریستالتیک است که مجهز به سیستم‌های کنترل دیجیتال سرعت و دبی می‌باشد. این پمپ‌ها قابلیت برنامه‌ریزی و دوزینگ دقیق را دارند و در صنایع حساس مانند داروسازی و شیمیایی کاربرد دارند.

مزایای استفاده از پمپ پریستالتیک

پمپ پریستالتیک به دلیل ساختار خاص و نحوه عملکرد منحصر به فرد خود، مزایای فراوانی نسبت به سایر انواع پمپ‌ها دارد که باعث شده در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای پیدا کند.

عدم تماس سیال با قطعات مکانیکی

یکی از مهم‌ترین مزایای پمپ پریستالتیک این است که سیال فقط با سطح داخلی شلنگ در تماس است و هیچ قطعه مکانیکی دیگری با مایع تماس مستقیم ندارد. این ویژگی از آلودگی سیال جلوگیری کرده و برای انتقال مواد حساس، خورنده یا بهداشتی ایده ‌آل است.

قابلیت انتقال مایعات با ویسکوزیته و ذرات جامد

پمپ پریستالتیک توانایی بالایی در انتقال سیالات غلیظ، ویسکوز و حاوی ذرات معلق دارد. از آنجا که مسیر سیال کاملاً بسته و انعطاف‌پذیر است، ذرات جامد نمی‌توانند به بخش‌های مکانیکی آسیب برسانند یا باعث گرفتگی شوند.

کارکرد بدون نشتی و بدون نیاز به آب ‌بندی پیچیده

به دلیل طراحی شلنگی و عدم وجود قطعات متحرک در تماس با سیال، این پمپ‌ها نیازی به آب‌ بندی‌های حساس و پیچیده ندارند. بنابراین، احتمال نشت مواد خطرناک کاهش یافته و هزینه‌های نگهداری کمتر می‌شود.

توانایی پمپاژ با دبی دقیق و قابل کنترل

سرعت چرخش روتور و تعداد غلطک‌ها قابل تنظیم است که امکان کنترل دقیق دبی خروجی را فراهم می‌کند. این مزیت در کاربردهای دوزینگ، دارویی و آزمایشگاهی بسیار اهمیت دارد.

مقاومت در برابر کارکرد خشک  (Dry Running)

پمپ پریستالتیک می‌تواند برای مدت کوتاه بدون مایع کار کند بدون اینکه قطعات آن آسیب ببینند. این خاصیت، پمپ را در شرایط اضطراری یا شروع به کار راحت‌تر می‌کند.

نگهداری آسان و هزینه تعمیرات پایین

تعویض شلنگ در این پمپ‌ها بسیار ساده است و نیاز به تجهیزات خاص یا تخصص پیچیده ندارد. این مسئله باعث کاهش هزینه‌های تعمیرات و افزایش زمان کارکرد بدون توقف می‌شود.

انعطاف ‌پذیری در نصب و استفاده

پمپ پریستالتیک به دلیل اندازه کوچک، وزن سبک و طراحی ساده، به راحتی در فضاهای محدود نصب می‌شود و می‌تواند در سیستم‌های اتوماتیک یا دستی به کار گرفته شود.

نحوه انتخاب پمپ پریستالتیک

انتخاب صحیح پمپ پریستالتیک تأثیر مستقیم بر عملکرد بهینه، طول عمر دستگاه و کیفیت انتقال سیال دارد. برای اینکه بهترین پمپ پریستالتیک را متناسب با نیازهای خود انتخاب کنید، باید به چندین فاکتور مهم دقت نمایید.

شناخت نوع سیال و خواص آن

یکی از نخستین و حیاتی‌ترین مراحل انتخاب، شناخت دقیق نوع سیال است. باید دانست سیال مورد نظر دارای چه ویژگی‌هایی است؛ مثلاً آیا ویسکوزیته بالایی دارد، خورنده است یا دارای ذرات جامد معلق است؟ همچنین دمای سیال و حساسیت آن به آلودگی و تماس با فلزات باید در نظر گرفته شود تا جنس شلنگ و قطعات انتخابی متناسب با آن باشد.

تعیین دبی و فشار کاری

دبی یا حجم سیال انتقالی در واحد زمان و فشار کاری مورد نیاز از دیگر پارامترهای کلیدی هستند. دبی تعیین می‌کند که پمپ باید چه میزان سیال را منتقل کند و فشار کاری تعیین‌کننده توان موتور و مقاومت شلنگ خواهد بود. باید اطمینان حاصل شود که پمپ انتخاب شده توانایی تأمین دبی و فشار مورد نیاز سیستم را دارد.

جنس و نوع شلنگ پمپ

شلنگ نقش مهمی در عملکرد و دوام پمپ پریستالتیک دارد. بسته به نوع سیال و شرایط کاری، جنس شلنگ می‌تواند از سیلیکون، وایتون، EPDM، نئوپرن یا پلی‌ اورتان باشد. همچنین قطر و ضخامت شلنگ باید متناسب با دبی و فشار کاری انتخاب شود.

سرعت چرخش و کنترل دبی

در کاربردهایی که دبی دقیق و قابل تنظیم اهمیت دارد، باید پمپی انتخاب شود که امکان کنترل سرعت چرخش روتور و تنظیم جریان خروجی را فراهم کند. پمپ‌های پریستالتیک مجهز به سیستم‌های کنترل دیجیتال یا مکانیکی این قابلیت را به بهترین شکل ارائه می‌دهند.

ابعاد و محدودیت‌های نصب

فضای نصب پمپ در محل کار نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. برخی پمپ‌های پریستالتیک به دلیل طراحی جمع ‌و جور و وزن سبک، برای فضاهای محدود مناسب‌تر هستند. همچنین باید به سهولت دسترسی برای تعویض شلنگ و نگهداری توجه کرد.

نوع موتور محرک

نوع موتور (الکتریکی، پنوماتیکی یا دستی) باید با نیازهای سیستم هماهنگ باشد. در سیستم‌های اتوماتیک معمولاً موتورهای الکتریکی با قابلیت کنترل سرعت انتخاب می‌شوند، ولی در کاربردهای خاص ممکن است موتور پنوماتیکی یا دستی ترجیح داده شود.

ملاحظات ایمنی و بهداشتی

در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی، رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی بسیار مهم است. باید اطمینان حاصل کرد که پمپ و شلنگ‌های آن مطابق با استانداردهای مرتبط ساخته شده باشند و از موادی استفاده شود که آسیبی به کیفیت سیال وارد نکند.

سیالاتی که با پمپ پریستالیک میتوان جابه جا کرد :

کاربردهای رایج پمپ پریستالتیک

پمپ‌های پریستالتیک به دلیل ساختار منحصر به ‌فرد و قابلیت انتقال انواع سیالات، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. این پمپ‌ها به دلیل مزایایی مانند انتقال بدون آلودگی، دبی قابل کنترل و مقاومت بالا در برابر سیالات خورنده، در حوزه‌های متنوعی به کار گرفته می‌شوند.

صنعت داروسازی و پزشکی

در صنعت داروسازی، پمپ‌های پریستالتیک برای انتقال دقیق محلول‌های دارویی، تزریقی و مایعات آزمایشگاهی به کار می‌روند. این پمپ‌ها امکان دوزینگ دقیق و بهداشتی را فراهم می‌کنند و در ساخت تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های تزریق و آزمایش‌های بالینی کاربرد دارند.

صنعت غذایی و نوشیدنی

در صنایع غذایی، پمپ‌های پریستالتیک برای انتقال مایعات حساس مانند شیره‌ها، روغن‌های خوراکی، عصاره‌ها و انواع سس‌ها استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها به دلیل تماس مستقیم سیال فقط با شلنگ، از آلودگی و تغییر طعم مواد جلوگیری می‌کنند.

صنایع شیمیایی

در صنایع شیمیایی، این پمپ‌ها برای انتقال محلول‌های خورنده، اسیدها، بازها و مایعات ویسکوز به کار می‌روند. مقاومت شلنگ‌ها در برابر خوردگی و امکان انتقال مایعات با دبی دقیق، از ویژگی‌های مهم این پمپ‌ها در این صنعت است.

صنعت محیط زیست و تصفیه آب

پمپ‌های پریستالتیک در سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب برای انتقال مواد شیمیایی دوزینگ و نمونه‌ برداری از فاضلاب استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها به دلیل قابلیت کار در شرایط سخت و مقاومت در برابر سیالات خورنده، گزینه مناسبی برای این کاربردها هستند.

صنعت آزمایشگاهی و تحقیقاتی

در آزمایشگاه‌ها، پمپ‌های پریستالتیک برای انتقال دقیق مایعات و نمونه‌ها در دستگاه‌های تحلیلی، میکسرها و سیستم‌های اتوماتیک استفاده می‌شوند. قابلیت کنترل دقیق دبی و عدم آلودگی سیال، این پمپ‌ها را در تحقیقات علمی بسیار پرکاربرد کرده است.

صنایع نساجی و رنگرزی

این پمپ‌ها در فرآیندهای رنگرزی و انتقال مواد شیمیایی نساجی کاربرد دارند. قابلیت پمپاژ مواد ویسکوز و مواد حاوی ذرات معلق، از مزایای استفاده از پمپ پریستالتیک در این صنعت است.

محدودیت‌ها و نکات مهم در استفاده از پمپ پریستالتیک

پمپ‌های پریستالتیک به رغم مزایای فراوان، دارای محدودیت‌ها و نکاتی هستند که رعایت آنها برای افزایش کارایی و طول عمر دستگاه ضروری است. آگاهی از این موارد باعث می‌شود تا بهترین عملکرد را در طولانی مدت تجربه کنید.

محدودیت در فشار کاری

پمپ‌های پریستالتیک معمولاً برای فشارهای متوسط طراحی شده‌اند و توانایی تحمل فشارهای بسیار بالا را ندارند. در صورت نیاز به فشار زیاد، باید از پمپ‌های تخصصی یا سیستم‌های تقویت‌کننده فشار استفاده کرد.

تأثیر ویسکوزیته بالا بر عملکرد

مایعات بسیار غلیظ یا ویسکوز می‌توانند باعث کاهش بازدهی پمپ شوند و ممکن است شلنگ سریع‌تر فرسوده شود. بنابراین در انتقال مواد با ویسکوزیته بالا باید دقت و انتخاب شلنگ مناسب مد نظر قرار گیرد.

فرسایش و عمر محدود شلنگ

شلنگ پمپ پریستالتیک یکی از قطعات مصرفی است که تحت تأثیر فشار، دما و نوع سیال به مرور زمان فرسوده می‌شود. تعویض به موقع شلنگ برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی بسیار حیاتی است.

محدودیت در دبی و سرعت

این پمپ‌ها برای دبی‌های پایین تا متوسط مناسب هستند و در دبی‌های بسیار بالا کارایی محدودتری دارند. همچنین سرعت چرخش پمپ نباید از حد مجاز بیشتر شود تا از آسیب به شلنگ جلوگیری شود.

نکات مهم در نگهداری و استفاده پمپ پریستالتیک

 • انتخاب جنس شلنگ مناسب : بسته به نوع سیال و شرایط کاری، باید شلنگی انتخاب شود که مقاوم در برابر خوردگی، دما و سایش باشد.

 • تنظیم صحیح سرعت و فشار : برای جلوگیری از آسیب به شلنگ و بهبود عملکرد، سرعت و فشار کاری باید دقیق تنظیم شود.

 • بازرسی دوره‌ای : بررسی وضعیت شلنگ و قطعات مکانیکی به صورت دوره‌ای به افزایش عمر پمپ کمک می‌کند.

 • اجتناب از خشک‌کار کردن پمپ : کارکرد بدون سیال می‌تواند باعث آسیب شدید به شلنگ و کاهش عمر مفید پمپ شود.

 • محیط نصب مناسب : پمپ باید در محیطی نصب شود که از گرد و غبار، رطوبت زیاد و دمای غیرمجاز محافظت شده باشد.

چرا پمپ پریستالتیک را از هایپر صنعت ویراکو بخریم

هایپر صنعت ویراکو به عنوان یکی از معتبرترین و با سابقه‌ترین تأمین‌کنندگان تجهیزات صنعتی و پمپ‌های پریستالتیک در ایران شناخته می‌شود. خرید پمپ پریستالتیک از این مجموعه، مزایای متعددی را برای مشتریان به همراه دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تنوع گسترده محصولات با کیفیت بالا

هایپر صنعت ویراکو انواع مدل‌های پمپ پریستالتیک را با کیفیتی تضمین‌شده و ساخت معتبرترین برندهای داخلی و خارجی عرضه می‌کند. این تنوع گسترده به مشتری امکان می‌دهد که محصولی کاملاً متناسب با نیازهای تخصصی خود انتخاب کند.

مشاوره تخصصی و پشتیبانی حرفه‌ای

یکی از مزایای مهم خرید از هایپر صنعت ویراکو، ارائه مشاوره تخصصی توسط کارشناسان مجرب است. این تیم با درک کامل نیازهای صنعتی، مشتری را در انتخاب بهترین پمپ با توجه به مشخصات فنی و کاربرد مورد نظر همراهی می‌کند. همچنین پشتیبانی فنی پس از فروش به صورت مستمر در دسترس است.

قیمت رقابتی و خدمات پس از فروش

هایپر صنعت ویراکو قیمت‌های رقابتی و منصفانه‌ای را برای محصولات خود ارائه می‌دهد، بدون اینکه کیفیت را فدا کند. به علاوه، خدمات پس از فروش شامل نصب، راه‌ اندازی و تامین قطعات یدکی، تضمین‌کننده رضایت مشتریان است.

تضمین اصالت کالا و استانداردهای لازم

تمامی پمپ‌های پریستالتیک عرضه شده توسط هایپر صنعت ویراکو از نظر اصالت کالا و انطباق با استانداردهای بین‌ المللی کاملاً تضمین شده‌اند. این امر موجب اطمینان خاطر مشتریان از کارایی و دوام بالای دستگاه‌ها می‌شود.

تحویل سریع و امکان سفارش سفارشی

هایپر صنعت ویراکو با داشتن انبار مجهز و سیستم لجستیک حرفه‌ای، امکان تحویل سریع سفارش‌ها را فراهم کرده است. همچنین، در صورت نیاز به پمپ‌های سفارشی با مشخصات خاص، این مجموعه توانایی ساخت و تامین محصول مورد نظر را دارا می‌باشد.